Çocuklar Kaç Yaşından İtibaren Sosyal Medya Kullanmalı?

“Telefonuma TikTok yükleyebilir miyim?” diye soran bir çocuğunuza ne cevap veriyorsunuz?

Bu konuda ebeveynlere rehber niteliğinde bir içerik hazırladık. Çocuklar gerçekten sosyal medyaya hazır mı? Çocuğunuza karşı nasıl davranmalısınız ve çocuklar kaç yaşından itibaren sosyal medya kullanmalı?

Önce bazı verilere göz gezdirelim.

Yapılan bir ankette, gençlere çevrim içi olarak nerede zaman geçirdikleri soruldu. %95’inin ilk cevabı YouTube olurken sıralamayı TikTok, Instagram ve Snapchat devam ettirdi.

Peki ne kadar zaman geçiriyorlar? Gençlerin sosyal medyada çok fazla zaman harcadığı aşikâr. Gençlerin %35’i en popüler sosyal medya platformlarından en az birini neredeyse sürekli kullanıyor.

Bir de gençlere sosyal medyayı tamamen bırakmaları soruldu. %54’ü sosyal medyayı bırakmanın çok zor olacağını söyledi.

Ayrıca her 5 çocuktan 1’i siber zorbalığa maruz kalıyor. Ve üzücü ki gençler yüz yüze zorbalıktan daha az siber zorbalığı dile getiriyor. Hâl böyle olunca ebeveynlerin işi daha da zorlaşıyor.

Sosyal medya için doğru zaman nedir?

Sosyal medya platformları, 13 yaş sınırı getirse de hepimiz biliyoruz ki bu sadece formaliteden ibaret. Çoğu çocuk, yaşıtlarının sosyal medya kullandığını görünce kendini dışlanmış hissedip kimi zaman ailelerinden habersiz de sosyal medya dünyasına gizlice adım atıyor.

Çocukların beyinleri, 20’li yaşlara kadar tam anlamıyla gelişmiyor. Prefrontal korteks yani karar verme, risk değerlendirme ve empati kurma becerilerini yöneten bölge ergenlikte gelişiyor. Sosyal medya ise bu dönemdeki çocuklarda dikkat dağınıklığına neden olabildiği gibi sosyal onay bağımlılığı da yaratıyor.

Birçok araştırma 13-16 yaş arasındaki gençlerin sosyal medya kullanımı yüzünden depresyona girebileceğini ve kaygı seviyelerinin artacağını da gösteriyor. Mükemmel hayat algısı, çocukların kendilerini yetersiz hissetmesine neden oluyor.

Hepimizde olduğu gibi çocuklarda da sosyal medyada geçirilen süre, uykusuzluğa yol açıyor. Daha az ve kalitesiz uyku, gelişim sürecini de olumsuz etkiliyor.

Hangi yaş daha uygun?

Sosyal medya kullanım yaşı 13 olarak gösterilse de uzmanlar, bunun sadece yaştan değil, duygusal ve zihinsel olgunluklardan da bağımsız olduğunun altını çiziyor.

Özellikle 7-12 yaş aralığındaki çocukların sosyal medyadan uzak durması öneriliyor. 13-16 yaş arasında ise ebeveyn gözetiminde sınırlı sosyal medya kullanımı düşünülebilir. Bu dönemde tabii ki çocuklara dijital dünyada güvenli davranış kurallarının da öğretilmesi gerekiyor.

16 yaş sonrasında ise çocukların çoğu, sosyal medyayı daha bağımsız şekilde kullanıyor ama yine de aşırı kullanıma dikkat edilmedi.

Uzmanların söylediği bir şeye daha dikkat çekelim. Tüm bu saydığımız yaş aralıkları toplama bakıldığında söylense de çocukların ne zaman hazır olacakları, sosyal ipuçlarını görme becerileri, dürtüleri, eleştiriye karşı duyarlılıkları gibi birtakım detaylar da yaş aralığını değiştirebilir.

Ebeveynler ne yapmalı?

Bir yerden sonra sosyal medya dünyasına dalacakları kesin ve bunu önlemek hele ki bu dönemde epey zor. Peki ebeveynlerin süreci nasıl yönetmesi gerekiyor?

Çocuklarınızla sosyal medya risklerini ve faydalarını konuşmakla işe başlayabilirsiniz. Sınırların sebebini de anlatmalısınız. Bunun yanı sıra çocukların anne babaları örnek aldığını unutmayın ve kendi sosyal medyanızda paylaştıklarınıza dikkat edin.

İnternette kiminle konuşması ve hangi bilgileri paylaşmaması gerektiği konusunda da konuşmalar yapıp öğretmeniz gerekiyor. “Instagram’a girelim ve arkadaşlarının hesaplarında yaptıklarının ne kadar kabul edilebilir olduğuna bakalım.” gibi konuşmaları da ekleyebilirsiniz.

Sosyal medya kullanımını belli saatlerle sınırlamak ise yapılacak diğer şeyler arasında.

Bu konuda şunu da unutmayın. Depresyonda olan bir çocuğunuz varsa algoritma, ruh hâline uygun içerikler sunar ve kaygı tetiklenebileceği gibi ruhsal durumu daha da kötüye giderek dikkat dağıtıcı hâle gelebilir.

Peki sosyal medyanın çocuklar için faydaları hiç mi yok?

Sosyal medya her ne kadar dikkatli olunması gereken bir yer olsa da uzmanlar bazı faydalarını da belirtiyor.

Anket sonuçlarına göre çocukların %58’i sosyal medya sayesinde kendilerini daha kabul görmüş hissediyor. %80’i arkadaşlarının hayatlarında olup bitenleri takip ederek daha fazla bağlantı kurduklarını söylerken %67’si de zor zamanlarında kendilerine destek olabilecek insanlara sahip olmanın güzel bir duygu olduğunu belirtiyor.

%71’i de sosyal medyayı yaratıcı yönlerini ortaya koyabilecekleri bir mecra olarak görüyor. Dünya görüşlerini etkileme noktasında ise haber alma olasılıklarının yüksek olmasından dolayı memnunlar. Dijital okuryazarlığa sahip olmak ise gençlerin istihdam becerilerini destekleyebiliyor.

Sonuç olarak bu bir denge işi. Sosyal medya çocuklar için büyük fırsatlar sunabilir ama zararlarını da göz ardı etmemek gerekiyor. Bu noktada da özellikle ebeveynlere büyük rol düşüyor. Sosyal medya platformlarının kısıtlama özelliklerini kullanarak çocuklarınız için daha güvenli alanlar sunabilirsiniz.

Bu içeriklere de göz atmanızda fayda var: